Column Eelke Lok: Menselijke fout

COLUMN - Prachtige term: ‘menselijke fout’. Heel langzaam zeggen, elke lettergreep nadrukkelijk uitspreken: men-se-lij-ke-fout.

Nog maar net had burgemeester Tjeerd van der Zwan de term zorgvuldig gearticuleerd naar voren gebracht of iedereen begon spontaan te huilen. Wat zielig! Een ambtenaar of misschien wel een hele gemeentelijke afdeling ambtenaren had een men-se-lij-ke fout gemaakt.

Niet zomaar gewoon een foutje, neeeuh, de fout was menselijk. Ieder mens zou zo’n fout dus kunnen maken. Ambtenaren en bestuurders niet, want dat zijn geen gewone mensen. Want als ze mens zouden worden zijn ze volgens Van Dale ineens liefderijk, humaan, kinderlijk, natuurlijk , niet barbaars, sociaal, vriendelijk, welwillend zacht of zachtzinnig.  

Dat ambtenaren niet, dat zijn de zuurtjes in de mienskip, die constant allerhande fouten kunnen maken. Volgens Wikipedia zijn menselijke waarneming en menselijk geheugen niet perfect. Zuurtjes hebben maar een beperkte capaciteit om de veelheid aan informatie te verwerken. Omdat eisen en condities van de omgeving wisselend zijn, is ook de kwaliteit van menselijke prestaties niet constant. En dus kunnen menselijke fouten vele vormen aannemen en verschillende oorzaken hebben.

Wat een ellende dat ambtenaren ineens mens werden. Of eigenlijk al jaren waren. Want het duurt al enkele jaren dat éénmalige inkomsten van een enkel jaar structureel de begrotingen binnenrolden. Elke keer weer, gedurende enige jaren. Dat kwam pas aan het licht toen elke gemeente om geld schreeuwde en Heerenveen zei dat ze zwarte menselijke cijfers hadden. Toen is een onmens onder de ambtenaren toch maar eens gaan rekenen. Resultaat: twee miljoen tekort.

Dat is niet zo erg. Dat geld heeft nooit bestaan, dat hoef je ook niet terug te vinden. Je hebt gewoon teveel uitgegeven, dus het rode potlood maar weer gebruiken. Dat zijn de ambtenaren in Heerenveen intussen wel gewend.

Maar wat moeten wij met ambtenaren die mens zijn geworden en dus menselijke fouten maken omdat ze niet de capaciteit hebben om alles goed te kunnen doorzien en te behandelen. Als ik hun baas was gaf ik ze een nieuwe computer. Waarin als je op de toets ‘inkomsten’ drukt, ineens een tekst op het scherm verschijnt: “ambtenaren zijn geen menselijke wezens”. Zie je dat ze het goede getal invullen. 

Eelke Lok