Fryslân DOK publiceert pas ontdekte kleurenbeelden Abe Lenstra

HEERENVEEN - Bij het Fries Film Archief zijn onbekende kleurenbeelden gevonden van de voetbalwedstrijd Heerenveen-Haarlem uit 1948 met Abe Lenstra. 

De beelden zijn te zien in een documentaire van Piter Tjeerdsma voor Fryslân DOK. ‘Danser met de bal - 100 jaar Abe Lenstra’ is gemaakt voor Abe’s honderdste geboortedag op 27 november.

Abe Lenstra, zo wordt beweerd, kon bij zijn geboorte al voetballen. Nog tijdens zijn leven werd hij een mythe. Over weinig andere Nederlandse voetballers is zoveel gepraat en geschreven als over ‘Us Abe’, ook na zijn dood in 1985. Maar wat is er waar van al die verhalen? En zijn er misschien nog onbekende of vergeten beelden, die een nieuw licht op deze Friese voetbaldanser kunnen laten schijnen?

De kleurenfilm uit 1948 is zo’n onverwachte vondst. Het gaat om een 8mm-filmpje van de Dokkumer amateurfilmer Oeds Andries Brouwer. Het filmpje duurt zo’n drie minuten. Heerenveen-Haarlem werd gespeeld op 6 mei 1948 en was een van de cruciale wedstrijden in de strijd om de landstitel. Het was ook de clash tussen twee grote spitsen van het Nederlandse voetbal in die jaren: Abe Lenstra en Kick Smit. Samen met Faas Wilkes vormden zij de beroemde stripfiguur Kick Wilstra. In een spannend duel won Heerenveen met 4-3 van Haarlem. Us Abe scoorde vier keer. Uiteindelijk greep Heerenveen net naast de landstitel en werd BVV Den Bosch kampioen.

Zeldzame beelden

Fries Film Archief-coördinator Syds Wiersma vond de kleurenbeelden, nadat documentairemaker Piter Tjeerdsma het filmarchief had gevraagd om op zoek te gaan naar nog onbekende filmfragmenten van Abe Lenstra. Ze zaten ‘verstopt’ op een filmspoel tussen diverse zwart-witbeelden van Oeds Andries Brouwer uit de jaren 1947-1949. Behalve de kleurenbeelden vond Wiersma ook enkele bijzondere zwart-wit beelden van Abe Lenstra, onder andere in korte filmpjes van de wedstrijden Heerenveen-Feyenoord (1943) en Heerenveen-SVV (1949). Kleurenbeelden van Nederlands topvoetbal in de jaren veertig zijn zeer zeldzaam. Helaas laat het kleurenfilmpje geen van de vier doelpunten van Abe Lenstra zien. Wel zien we enkele acties van Abe die zijn klasse verraden. De lens van filmer Oeds Andries Brouwer ‘ving’ de beide doelpunten van Haarlem, maar slechts in de verte. Het is bijzonder dat Brouwer de opkomst van de beide ploegen uit de catacomben vastlegde vanaf het veld. Zo zien we de Haarlemmer roodbroeken en de spelers van Heerenveen in hun blauw-witte shirts met rode pompeblêden prachtig langs de camera lopen. Het is fascinerend het publiek zo dicht op het veld te zien, juichend voor hun helden. Net als de beelden na afloop van de wedstrijd, als het veld volstroomt met toeschouwers en de politie te paard de orde bewaakt.

Zojuist zijn de kleurenbeelden uit 1948 aangeboden aan Sietske Poepjes, de Friese gedeputeerde van cultuur.

Meer bijzondere beelden te zien

In de Fryslân DOK ‘Danser met de bal - 100 jaar Abe Lenstra’ zijn nog meer zeer bijzondere oude beelden van Abe te zien. Verder leveren Abe Lenstra’s biograaf Johann Mast, Abe-verzamelaar Jan Kuipers en filmarchivaris Syds Wiersma een bijdrage aan de documentaire. De documentaire wordt op 28 november uitgezonden door NPO2 en op 29 november door Omrop Fryslân.

Op vrijdagavond 27 november, de 100e geboortedag van Abe Lenstra, zendt Omrop Fryslân om 20.15 uur eenmalig een interview uit dat Willem Duys in 1971 met Abe had in zijn beroemde programma ‘Voor de vuist weg’.

‘Voor de vuist weg... met Abe Lenstra’
Vrijdag 27 november, 20.15 uur, Omrop Fryslân.

Fryslân DOK: ‘Danser met de bal - 100 jaar Abe Lenstra’
Zaterdag 28 november,15.30 uur, NPO2 (Nederlands ondertiteld, herhaling 29 november 13.10)
Zondag 29 november, 17.00 uur, Omrop Fryslân (herhaling ieder uur).

[youtube url=’https://www.youtube.com/embed/gKTk4dSSHag’]