Letterlijke en figuurlijke Gearhing in Parrega ‘Smûk oan de feart’

PARREGA - In de schitterende grote nieuwe zaal van ‘t dorpshuis De Gearhing in Parrega zitten vier vrouwen om de tafel. Verbazingwekkend is dat die vrouwen het op geen enkel punt óneens zijn als ze het over hún Parrega hebben. 

Als ze zijn uitgesproken weet je waarom dat dorpshuis officieel multifunctioneel centrum heet en dat ‘gearhing’ (samengaan) het credo is van Parrega. Parrega is wat meer dan  gewoon leefbaar.

Parrega ligt op de grens tussen de Zuidwesthoek en de Greidhoeke; het hoort en doet mee bij beide gebieden. Ergens tussen Workum en Bolsward ligt het naast de autoweg, maar ook smûk aan de eigen Parregaster vaart. Een lange rij huizen staat langs wat ooit het jaagpad was. In het midden is de enige overgang, de brug. Dat is dan automatisch daardoor het centrum van het vijfhonderd inwoners tellende dorp. Als je de brug oversteekt kom je in dat typische dorpenlandschap, met Hieslum (“Dat is eins in wyk fan ús”) Dedgum, Arkum en Tjerkwerd.

Gearhing

Ook met díé mienskippen is er gearhing. Trots staat die naam op hun functioneel centrum. In de coronatijd kon het natuurlijk niet worden gebruikt. Tijd om te renoveren, want het was in 1997 al uit de grond gestampt. Als de bejaardensoos binnen zat was er niet eens een invalidentoilet. Zo was er veel méér niet. De Parregaster dorpshuisstichting maakte een plan. Dat kostte drie ton.

Dat moest geregeld worden. De gemeente leverde 60.000 , de provincie deed dat ook. En uit het Waddenfonds kwam ook nog eens 50.000. En vanuit het dorp kwam ook het een en ander binnen. Het kon. Het werk is klaar. Mooi. De wand  met foto’s van het oude Parrega is al een  middag waard.  Als daar ruimte voor is, want Parrega wil er nog een mini-medisch centrum in hebben. De Gearhing wil ook open gaan voor trouwerijen en partijtjes. Want het plaatselijke café De Harmonie is, om het voorzichtig te zeggen, vrij weinig meer open.

School

Jelly Jansma, Anskje van der Wal, Gerbrig Ykema en Marianne Poelstra kunnen maar kwalijk uitkomen boven de geluiden van de jeugd op het schoolplein. Het geeft houvast dat die school er nog is. Sterker, toen er hier en daar dorpsscholen werden geschrapt, bleek Parrega het centrum van veel achterland, tot aan de IJsselmeerkust toe. Dorpen brengen hun jeugd dagelijks naar het schooltje.

En een school is in een dorp altijd het middelpunt van leefbaarheid. En als die school dan naast het multifunctioneel centrum staat, is dat natuurlijk het middelpunt van het leefbare deel van Parrega. Ook al omdat de sportzaal er ook nog tegenaan staat.

Feart

Alle vier dames zeggen dat ze allemaal verliefd te zijn op de wijze waarop Parrega gebouwd is aan de oevers van  de Parregastervaart. Jelly Jansma roept meteen, met schittering in de ogen: “At der wer ris in Alvestêdetocht komt, bin we wer it sintrum fan de wrâld, dan komt der reuring!” Ze heeft gelijk. Juist op de Parregaster vaart zijn heel vaak de echte beslissingen gevallen. In vroeger jaren was hier de ijstoestand wel eens wat slechter en moesten de schaatsers door Parrega klunen of, zoals in 1947, met karretjes door het dorp werden gesleept.

Als er geen ijs ligt, is er ruimte voor boten en bootjes. Parrega lijkt een beetje op een doorgaansroute, maar heeft nog wel wat boten die blijven liggen, ook al omdat de brug ’s avonds dicht is. En hoewel de dorpsgenoten de aanleggers helpen met hun noden (“Ja, doe ha ik dy minsken mar twa rollen closetpapier jûn…”) is er natuurlijk voor de toeristen net te weinig. Dus worden ze verwend met bloembakken die door de Parregaster zelf verzorgd worden.

Winkel

De dorpsbewoners moeten zelf ook wel eens naar de winkel. Dat is simpel. Workum óf Bolsward. Ze halen de schouders op: “Je kin alles hjir net krije.” Maar ze zeggen ook, dat er wél een zorgboerderij is. Dat er een vrijwillige hulpdienst is opgezet. Dat er voldoende ondernemers zijn om nog gebruik te kunnen maken van een ondernemersfonds. Dat er leven in de garage zit. En als de gemeente ook over de brug wil komen met een vijftal (betaalbare) huizen per jaar zouden ze helemaal gelukkig zijn. 

Rijk

Want Parrega is rijk. Rijk aan verenigingen. Van sport: badminton, biljart, ijsclub, gymnastiek, volleybal en jeugdvoetbal. Er functioneren twee koren en de harmonie, naast de noodzakelijke verenigingen die zorgen voor begrafenissen, vogelwacht en EHBO. Er is een hervormde kerkgemeenschap. Er is naast Dorpsbelang en De Gearhing ook nog een Oranjevereniging voor de activiteiten. De school, de jeugdsoos en de peuterspeelzaal maken het beeld compleet.

Mei elkoar

Geen wonder dat er zalvende woorden van de vier dames komen als we vragen naar de karakteristieken van Parrega. Ruimte. Vrijheid. Vertrouwd. “Wy bin hjir hikke en tein, wy wolle hjir net wer wei”.

De import, als die zich tussen de bevolking wil nestelen, krijgt daarvoor alle gelegenheid. Ze voelen zich welkom, volgens de dames. “Wit je, wy bin op it plattelân folle mear mei elkoar. En dan ha we hjir noch wat ekstra’s: waarmte…..”

Door: Eelke Lok