Editorial Alie Rusch: Geen diploma voor ouderschap

Ouderschap - de rode draad in deze uitgave - wie kan er niet over meepraten? Als je al geen ouder bent, dan heb je ze in ieder geval wel gehad. Hoe belangrijk het is? Laat ik beginnen met het prille ouderschap. Een vrouw die moeder wordt. Ineens is er het eerste, belangrijkste contact met het nieuwe leventje. Die periode na de geboorte is bepalend voor de manier waarop een kind zich aan anderen kan binden. Reageert de omgeving alert op de boreling? Hebben ouders andere prioriteiten en reageren ze ‘hap snap’? De basis voor vertrouwen in anderen - of gebrek eraan - ligt in de wieg. Aanwezigheid, aanrakingen, pogingen om de behoeftes van hun kindje te snappen; juist die kwaliteiten van ouders bepalen of bij het kindje vertrouwen in anderen ontstaat. Of het zich aan anderen kan hechten.

Een ouderschapsdiploma bestaat niet. Sterker nog: adviezen van opvoeddeskundigen leggen het vaak af tegen intuïtie en gevoel  van de ouders. In feite doen ouders het er ‘gewoon even bij’. Alles begint het met wat je van huis uit meegeeft - vertrouwen of wantrouwen - de rest doet het leven wel. Broertjes en zusjes, ‘in hetzelfde sop gewassen’, spelen een belangrijke rol. En de vader. In het verleden was deze eerst kostwinner, nauwelijks beschikbaar, en pas daarna ouder. Vaderschap was meer ‘het voorbeeld geven’, bijvoorbeeld door via avondstudies hogerop te klimmen.

Ouderlijke liefde heette tweeledig te zijn. Moederliefde zou onvoorwaardelijk zijn: wat je als kind ook doet, ze houdt van je. En vaderliefde juist voorwaardelijk: die moet je verdienen voor je op zijn liefde kunt rekenen. Nu vinden we die rolverdeling in twee uitersten nogal karikaturaal; het is immers veel complexer. We worden ook stief- of adoptiefouder en blijken steeds meer fluïde in de rolverdeling. Natúúrlijk kunnen vaders koesteren en uiteraard kunnen moeders eisen stellen.

De al dan niet biologische ouderliefde is dus èn onvoorwaardelijk èn voorwaardelijk. De maatschappij groeit gelukkig toe naar een bestaan waarbij niet ouderschap alleen zaligmakend is; zelfontplooiing  en carrière nemen meer plaats in. Nu maar hopen dat de herkansing van ouderschap in het hedendaagse samengestelde gezin goed uit de verf komt. Getuige de bijdragen in dit nummer doen we any ouderschap er ‘gewoon even bij’.

Alie Rusch
Redacteur