Face to Face: Jeroen Kuiper: “Ik wil mensen helpen de regie over hun leven terug te krijgen”

Op het hobbelige pad naar volwassenheid had Jeroen Kuiper voor zichzelf een strategie ontwikkeld om te dealen met de onvermijdelijke problemen waar een adolescent mee te maken krijgt. “Ik wilde niet voelen”, blikt hij terug, “maar verdoven en overschreeuwen. Dat voelde veilig, minder kwetsbaar. Maar het stemmetje in mij dat zei ‘dat het ook anders kon’, won het uiteindelijk.” De weg naar dat ‘anders’ was voor Jeroen Kuiper een weg van vallen en opstaan, en weer door. “Ik ben uiteindelijk uitgegroeid tot een betere versie van mijzelf”, zegt hij in dit interview. “Inmiddels ben ik gelukkig getrouwd, heb ik twee wolken van kinderen, een functie als human performance trainer bij de Koninklijke Marine en een eigen bedrijf.” Een portret van een opmerkelijke ‘Viking’ uit Witmarsum.

“Ik heb geen prettige jeugd gehad vanwege onze gezinssituatie”, begint Jeroen Kuiper (38) zijn verhaal. “Ik was daardoor recalcitrant en antiautoritair en zette mij af tegen ‘regeltjes’. Ik had altijd de grootste mond, uiteraard om te voorkomen dat ik mijn kwetsbaarheid moest laten zien; ging veel uit en dronk te veel. De pijltjes stonden altijd naar buiten gericht. In mijn optiek was de aanval de beste verdediging. Kortom, ik deed maar wat.”

Kogelwerend vest aan en vuurwapen op de heup

“Na het vbo-C volgde ik de koksopleiding en werd ik uiteindelijk kok bij de marine. Ik kom uit Groningen, het land van ‘een dubbeltje wordt nooit een kwartje’ en ‘doe maar normaal, mien jong, dan doe je gek genoeg’, dus nadenken over een vervolgstudie kwam niet in mij op. Bij de marine werd ik gestationeerd op de Hr.Ms. Van Nes, een fregat van de Van Speijkklasse. Je begint helemaal onderaan. Het is aan boord een klein dorp, met een eigen ziekenhuis, een eigen brandweer, een eigen keuken. enzovoorts. Je moet eerst de scheepsorganisatie leren kennen en krijgt er bij je aanstelling allerlei taken naast. Ik was dus kok en viel onder de afdeling Logistieke Dienst Verzorging.

Na de Van Nes werd ik overgeplaatst naar de Zr.Ms. Evertsen; dat is een van de luchtverdedigings- en commandofregatten van de Koninklijke Marine die in De Zeven Provinciën-klasse valt. Daar werd ik matroos eerste klasse, bottelier. Als team waren we verantwoordelijk voor de bevoorrading van drank en sigaretten, ‘het scheepswinkeltje’, zeg maar. Dat was een fantastische periode. Ook een periode waarin je erg veel meemaakt, zoals drenkelingen, schip in nood, achter drugsdealers aan op zee. Als zodanig heb ik toen ook deel uitgemaakt van een ‘boarding team’; dat was wel erg spannend. Je moest dan een verdacht schip enteren en doorzoeken en had geen flauw idee wat er zou kunnen gebeuren. Kogelwerend vest aan en vuurwapen op de heup. Het kon heel vreedzaam verlopen, maar voor hetzelfde geld breekt de pleuris uit.”

De geest uit de fles

“Ik zag ‘het licht’, toen ik werd overgeplaatst naar de MOV Van Kinsbergen. Dat is het opleidingsvaartuig van de Koninklijke Marine voor onder andere adelborsten, toekomstige marine-officieren. Daar werd ik Chef Logistieke Dienst. Ik heb altijd gedacht dat ik niet kon studeren. Logisch, want ik heb mijn hele leven te horen gekregen: ‘Nait soez’n, ga maar aan het werk.’ Mijn commandant daagde mij uit: ‘Jeroen, ga eens op zoek, zoek iets wat je écht leuk vindt’. Na een periode van bezinning kwam ik met het antwoord: ‘Wijn’. Ik ging aan de wijnstudie en vond dat razend interessant. SDEN2 en SDEN3, de wijn-spijs opleiding bij Peter Klosse aan de Academie voor Gastronomie. Dat was best afzien en behoorlijk intensief, maar tevens een proces dat eigenlijk sinds die tijd niet is geëindigd. Sterker nog, het is steeds breder geworden. Er kwam een rollercoaster op gang. Via de wijnopleidingen en de wijn-spijscombinaties aan de Academie voor Gastronomie begon mijn reis. Gezonde voeding, daar moest ik meer van weten. De geest was uit de fles.”

Systeem ‘resetten’

“Inmiddels was ik gestationeerd op de Nautilus, het duikplatform van de marine. Ik kan wel zeggen dat Klosse mijn mentor is geweest en verantwoordelijk voor de opleidingen die daarop volgden: natuurvoedingsadviseur bij ‘Instituut Sonnevelt’ en leefstijlcoach. Daarnaast was ik al een jaar of vijf bezig met ‘koudetraining’. Na het zoveelste filmpje over ‘The Iceman’ Wim Hof zei ik tegen mijn vrouw: ‘Ik ga een koude douche nemen’. Sinds die tijd doe ik dat elke morgen en de rest naar behoefte. Heerlijk, even het systeem ‘resetten’. Dat heeft mij sterk gemaakt, mentaal veerkrachtig. Dat maakte dat ik in Brugge kon werken, terwijl mijn gezin in Witmarsum zat, daarnaast kon studeren en en passant ook nog een eigen bedrijf op kon zetten. Dat had ik tien jaar eerder niet voor mogelijk gehouden. Dat snapte ik toen nog niet, maar nu wel.”

Vuur, samenzijn en stressreactie

“De drie belangrijkste dingen die de mens hebben doen overleven zijn vuur, samenzijn en onze natuurlijke stressreactie. Maar onder druk van de maatschappij zijn we naar ‘meer, meer, meer’ gaan streven. De stress neemt buitenproportionele vormen aan en sneeuwt onze overlevingsmechanisme onder. Mijn missie is om mensen weer in hun kracht te zetten.

Ik trek ze door middel van gesprekken, een badkuip vol ijs, met ademhalingsoefeningen, met voeding en vasten, uit hun comfortzone en laat ze zien waartoe ze in staat zijn. Kortom, ze worden weer baas over hun eigen lichaam en geest. Geen wazige verhalen, want ik neem nooit een blad voor mijn mond, maar meetbare resultaten. Als je mensen leert luisteren naar hun lichaam, dus naar de natuur, ga je je daarnaar leven en komt de rest vanzelf.”

Koudetraining

“Als je in een bad met ijsklonten stapt of een steenkoude douche neemt, ervaart je lichaam dat aanvankelijk als op zijn zachtst gezegd onprettig. Vandaar ook dat je daar geleidelijk naar toe moet werken. In mijn training komt dat uitgebreid aan de orde. Belangrijkste aspect daarbij is de ademhaling. Het resultaat is uiteindelijk dat mensen alerter worden, meer vitaliteit ervaren, beter slapen, minder stressgevoelig worden, een betere immuniteit ontwikkelen, een beter humeur hebben en verhoogde wilskracht.”

Hardop dromend: over tien jaar?

“Oppassen voor een nog verder doorgevoerd individualisme, een steeds digitalere wereld, waarin alles sneller moet omdat er geld, veel geld, moet worden verdiend.” Met stemverheffing: “Weet je, wij kunnen dit niet meer aan, ons lichaam kan dat niet aan en onze hersenpan kan dit niet aan. Ik merk dat het bij de marine, bij de politie en in de zorg het niet anders is; er zijn te weinig mensen om de hoeveelheid werk te verrichten. Met burn-out tot gevolg en nog minder mensen die de groeiende ‘rijstebrijberg’ aan papier weg moet werken. Een soort neergaande spiraal dus. En wat doen we daar aan? Niet rustiger aan, want dat kan niet. Dus gaan we het systeem, lees ons lichaam, ‘verneuken’. Bergen supplementen en antidepressiva. Mensen staan altijd ‘aan’ en moeten functioneren in een wereld waarin ze eigenlijk niet of niet meer thuishoren. En dan krijgen ze als ‘cadeautje’ een burn-out.

Mensen zouden moeten doen waar ze gelukkig van worden. Ik besef heel goed dat er voor velen barrières zijn: auto van de zaak, studerende kinderen, zware hypotheek op het huis, enzovoorts, maar het alternatief is erger. Want als lichaam en geest op de virtuele ‘stopknop’ drukken is Leiden pas echt goed in last.”

‘Natuurlijk Mentaal’

“Het gebeurt niet zelden dat mensen na een of meerdere sessies van minder gaan werken of extremer, ontslag nemen. Terugkijkend heb ik in het afgelopen decennium een gereedschapskist aan tools verzameld die allemaal met gezonde voeding, lichaam en geest te maken hebben en die ik nu gebruik in mijn coachingpraktijk ‘Natuurlijk Mentaal’ als personal trainer, mentale gezondheidscoach, human performance trainer en ademcoach. Ik ben door mijn eigen weerstand tegen ‘voelen’ heen gebroken en ben dus ervaringsdeskundige. Dat is een weg geweest van vallen en opstaan, doelen of verwachtingen bijstellen en weer door. Ik ben daardoor uitgegroeid tot een betere versie van mijzelf. En dat wil ik graag delen zodat ook andere mensen, die zich op diezelfde hobbelige weg bevinden, de regie over hun eigen leven terug krijgen.”

Tekst: Wim Walda | Foto: Jelly Mellema