Fries Kampioenschap ringsteken

Zaterdag 10 september vond het Fries Kampioenschap ringsteken plaats in de binnenstad van Bolsward. Het was een prachtig cultureel evenement.

Bolletongersdei: een begrip in Bolsward

Al sinds mensenheugenis vinden er wedstrijden ringsteken plaats in Bolsward. Het is met recht een eeuwenoude traditie te noemen. Hoofdattractie was altijd het ringsteken op Bolletongersdei, de jaarmarkt in oktober, waar deelnemers, paarden en toeschouwers bij elkaar kwamen om er een geweldige dag van te maken. Bolletongersdei is een begrip, maar toen de gemeente Bolsward in 2011 overging in de gemeente Sûdwest-Fryslân, kwamen de ringrijderij-evenementen in de stad op de tocht de staan. De vrees bestond dat deze gemeentelijke activiteit zou verdwijnen.

Een aantal inwoners stak de koppen bij elkaar en richtte een commissie van zeven personen op om het ringrijden in Bolsward te bewaken en het voor Bolsward veilig te stellen. En dat is gelukt; maast het jaarlijkse ringsteken op Bolletongersdei organiseert de commissie samen met Dokkum om en om het Fries Kampioenschap Ringsteken, zij het dat corona de afgelopen jaren roet in het eten gooide

Ringsteken opnieuw op de kaart

Toch, ook door vergrijzing neemt de animo voor deze folkloresport de laatste jaren sterk af. Voor de organisatie reden om actie te ondernemen. Samen met ruitervereninging Hanzeruiters Bolsward sloeg de ringrijderscommissie in Bolsward in 2020 de handen ineen met als doel het ringsteken opnieuw op de kaart te zetten in de stad. Bolsward. Dat doen ze niet alleen: ze krijgen hiervoor hulp van sponsoren en vele vrijwilligers. 

Na twee evenementloze jaren is het dit jaar dus dubbelop feest: op zaterdagmiddag 10 september kun je genieten van het Kampioenschap Ringsteken en op donderdagavond 6 oktober van de Hanzeringrijderij op Bolletongersdei. 

De Friese Aanspanning en het Friese Tuigpaard

Nederland kent twee verenigingen die ringrijderijen organiseren: De Friese Aanspanning en Het Friese Tuigpaard. Als je je als lid wilt kwalificeren voor het Fries Kampioenschap, doe je gedurende het jaar aan meerdere wedstrijden mee. Aan het einde van het seizoen worden van elke vereniging de zeven koppels met de hoogste score geselecteerd voor het Fries Kampioenschap. Met maximaal veertien koppels strijden zij met Friese paarden in originele Friese sjezen (de rijtuigen) en gekleed in prachtige Fries kostuums om de eretitel en de Gouden Zweep.

De laatste keer dat het Fries Kampioenschap Ringsteken werd gehouden, was in 2019 in Dokkum. Dat betekent dat het kampioenschap nu weer in Bolsward plaatsvindt. Het evenement op 10 september start om 15.00 uur, maar de voorbereiding is ook de moeite waard. Om 13.30 uur worden de paarden ingespannen bij de manage van de Hanzeruiters om een uur later het defilé te starten. Daarna worden alle deelnemers om 15.00 uur geïntroduceerd tijdens een oefenronde, waarmee het ringrijden officieel is begonnen. 

Zes rondes door de stad

Elk deelnemerskoppel bestaat uit een ringsteker, een menner, een sjees en een paard. Naast de bestuurder van het rijtuig zit de ringsteker die met een zogenoemd pistool moet proberen door te ringen te steken die onderweg naar het einde van het parcours zijn opgehangen. Alle deelnemers rijden in totaal zes rondes door de stad. De start vindt plaats op de hoek van het Grootzand en de Marktstraat. In het verlengde daarvan en op de Jongemastraat zijn in totaal vier palen neergezet, waarin de ringen moeten worden gestoken. 

De Gouden Zweep

De punten worden elke ronde meer waard. Tijdens de eerste ronde is een gestoken ring één punt waard, tijdens de tweede ronde twee, enzovoorts. Er kan in de laatste ronde dus nog van alles gebeuren. Bij de huldiging van de winnaar klinkt het Friese volkslied en neemt de kampioen de felbegeerde Gouden Zweep in ontvangst van Bauke Dam, wethouder van gemeente Súdwest-Fryslân. Het hele evenement wordt becommentarieerd door Henk Dijkstra.

Jongste deelnemer Jelle van der Weide

Jelle van der Weide is met zijn vijfentwintig jaar veruit de jongste deelnemer van het Fries Kampioenschappen Ringsteken. De Friese traditie en de folklore maken voor hem het Ringrijden. “Het is alles bij elkaar. De Friese paarden, de sjezen en de gezellige club waarmee je het samen doet. Of je nou wint of niet, je hebt altijd een mooie dag.” 

Jelle merkt als geen ander dat er in de sport verjonging nodig is. Maar weet ook waarom dat bijna niet gebeurt: “Het is een kostbare sport. De Friese paarden zijn op het moment erg duur en dat geldt ook voor de sjezen. Alles met elkaar rijd je al snel met een halve ton rond. Als je jong bent, moet je maar net mazzel hebben dat je voor een leuke prijs een sjees van iemand over kunt nemen.” Wat dat betreft vindt Jelle de Hanzeringrijderij een prachtig alternatief. “Het is heel laagdrempelig. Iedereen mag meedoen, wat voor rijtuig, paard of kleding je ook hebt. Daar heb je dus niet te maken met die hele hoge kosten. En sfeer van de avondschemering maakt het voor mij helemaal af.”

Tekst en foto’s; Sonja Harkema

Fotografie: Henk Bootsma