Friese voornamen verdwijnen: ‘Vernoemingen verhuizen naar tweede of derde naam’

SNEEK- Friezen kiezen nog regelmatig voor een Friese voornaam voor hun zoon of dochter, maar gebeurt wel minder vaak. Vroeger kreeg minstens de helft van de kinderen in Fryslân een Friese naam, nu is dat minder dan een kwart. Dat zegt namendeskundige Gerrit Bloothooft.

Uit cijfers van de Sociale Verzekeringsbank over 2022 blijkt dat bij jongens de naam Hidde het vaakst is gekozen, en bij meisjes gaat het om de naam Lieke. Dat wijkt af van het landelijke beeld, daar zijn de namen Noah en Emma het populairst.

Bloothooft stond aan de wieg van de Nederlandse Voornamenbank van het Meertens Instituut. Voornamen zijn een persoonlijke uiting van wat ouders belangrijk vinden, zegt hij. Daarmee ook een soort visitekaartje voor de taal en cultuur.

‘Friezen hechten zich aan hun eigen taal en cultuur’, zegt Bloothooft. ‘Dat kun je uitdrukken in de namen van je kinderen, je wilt dat die naam daarbinnen past. En je ziet dat Friezen nog steeds voor Friese namen kiezen, maar dat wordt wel minder.’

Want de populairste kindernaam in Fryslân verschilt met de rest van Nederland, maar er zijn ook veel overeenkomsten, zegt Bloothooft. ‘Emma staat in Fryslân niet bovenaan, maar wel op drie. En ook Finn staat in Fryslân in de top tien. Maar ik denk wel dat Friezen wat minder gevoelig zijn voor Engelse trends die overwaaien naar Nederland.’

Vernoeming verhuist

Vroeger was het simpel: mensen vernoemden hun kind naar een familielid. De eerste zoon naar de opa van vaderskant, de eerste dochter naar de moeder van moederskant. Daarna volgden de andere opa en oma en als die namen op waren, dan kwamen de ooms en tantes aan de beurt.

‘Vroeger werd bijna elk kind vernoemd’, zegt Bloothooft. Dat gebeurt nog steeds wel, maar de Friese namen zijn wel minder zichtbaar. ‘De eerste naam kiezen de ouders tegenwoordig vaker zelf, de vernoeming is verhuisd naar de tweede of derde naam.’

Waarom minder ouders kiezen voor een Friese naam, hangt af van de ouders zelf. Bloothooft: ‘Je zou verwachten dat je via een Friese naam uitdrukt dat je de Friese taal en cultuur belangrijk vindt, maar blijkbaar laten sommige ouders die relatie los en kiezen ze bijvoorbeeld voor Engelse namen.’

‘Er zijn ook Friese namen die je nu in heel Nederland terugvindt. Denk aan Jelle. Het specifiek Friese karakter is eraf, maar het blijft wel een Friese naam.’

Revival

In een lezing twee jaar geleden merkte Bloothooft al op dat er ook een lichtpuntje is: zo zijn er oude Friese voornamen die een revival doormaken. ‘Dan moet je denken aan Jorrit, Hylke, Hessel, Djurre, Riemer, Amarins, Rixt, Doutzen, Elske. Veel van deze namen zijn pas na 2000 echt populair geworden.’

De ‘je’-namen verdwijnen en maken plaats voor de ‘ke’-namen: Frouke in plaats van Froukje.

Bron: Omrop Fryslân