Laatste maand Living the landscape in Museum Belvedère

ORANJEWOUD - Met de tentoonstelling Living the landscape – Barbara Hepworth, Ben Nicholson en de kunstenaars van St. Ives 1939-1975 besteedt Museum Belvédère als eerste museum buiten het Verenigd Koninkrijk aandacht aan een bijzonder hoofdstuk uit de geschiedenis van het Britse modernisme.

Aan de hand van ruim zestig schilderijen en sculpturen, waaronder nooit eerder publiekelijk getoonde stukken uit privécollecties, geeft de expositie Living the Landscape in Museum Belvédère een uitgebreid overzicht van het werk van de grote groep kunstenaars die St. Ives in de periode 1939-1975 internationaal op de kaart zetten.

De veelheid aan kunstwerken weerspiegelt de verscheidenheid aan manieren waarop deze kunstenaars elk hun eigen perceptie van het landschap wisten vorm te geven. Van de poëtische zee- en havengezichten van Alfred Wallis, een voormalig schipper en visser, tot de kleurrijke ruimteconstructies van Peter Lanyon, die zijn omgeving met een zweefvliegtuig verkende, biedt de tentoonstelling de mogelijkheid om ook zelf het indrukwekkende oerlandschap van Cornwall te bekijken en te beleven.

Wereldberoemde kunstenaars als Ben Nicholson en Barbara Hepworth maakten van de pittoreske kustplaats St. Ives in Cornwall een internationaal kunstcentrum. De vele kunstenaars die zich er voor korte of langere tijd vestigden, lieten zich niet leiden door de laatste artistieke of maatschappelijke ontwikkelingen, maar door het eeuwenoude landschap, de zee en de verbondenheid tussen de plaatselijke bevolking en haar omgeving. Ver van de grote kunstcentra en actuele ontwikkelingen, vonden ze een persoonlijke stijl op de maat van licht, land en ruimte. 

Overvallen door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog besloten de beeldhouwster Barbara Hepworth en de schilder Ben Nicholson in september 1939 op hun vakantieadres in Cornwall te blijven en niet terug te keren naar Londen. Met hun vijf jaar oude drieling vestigden ze zich in St. Ives op het schiereiland Penwith, in het uiterste zuidwesten van Cornwall aan de Atlantische kust, niet ver van Land’s End. De Russische beeldhouwer Naum Gabo en zijn echtgenote, die eerder al naar Londen waren gevlucht, volgden in hun spoor. Met de komst van deze en later ook andere avant-garde kunstenaars als Wilhelmina Barns-Graham, Bryan Wynter, Terry Frost, Roger Hilton, Patrick Heron en Sandra Blow ontwikkelde het afgelegen St. Ives zich in en na de Tweede Wereldoorlog tot een centrum van modernisme in Groot-Brittannië, dat zelfs wereldfaam verwierf.

Ruige natuur

Van een typische St. Ives-stijl is geen sprake. De kunst loopt uiteen van constructivistisch en geometrisch abstract tot naïef realistisch en abstract expressionistisch. Toch is er bij alle onderlinge verschillen wel degelijk een constante aan te wijzen. Wat deze kunstenaars met elkaar verbindt, is hun fascinatie voor de ruige natuur van Cornwall, voor de rotsen, de heidevelden en de zee, en hun streven om uitdrukking te geven aan de beleving van dit prehistorische landschap, aan de erkenning van de onlosmakelijke eenheid tussen de mens en zijn omgeving. In plaats van louter beeldmotief, om naar te kijken, werd het landschap in de kunst van St. Ives een fysieke en mentale ruimte om in te bewegen en op te reageren. “I rarely draw what I see – I draw what I feel in my body”, verklaarde Barbara Hepworth in 1966.

Nederlandse landschapsschilderkunst in internationaal perspectief

Living the Landscape bevestigt de positie van Museum Belvédère als thuisbasis van de hedendaagse landschapsschilderkunst en plaatst de eigen collectie van voornamelijk Noord-Nederlandse kunstwerken in internationaal perspectief. In tegenstelling tot verstedelijkte gebieden in Nederland ontleent het noorden zijn identiteit grotendeels aan het landschap, dat vooral een cultuurlandschap is; een combinatie van natuur, landbouw en bewoning. In Engeland neemt Cornwall een vergelijkbare positie in. Ook de Cornish voelen zich meer dan gemiddeld verbonden met het landschap waarin zij leven.

Catalogus

Bij de tentoonstelling is een catalogus verschenen, met een inleiding van gastconservator Feico Hoekstra en co-curator Michael Bird die is gespecialiseerd in twintigste-eeuwse moderne Britse kunst en in St. Ives woont en werkt.

Verwacht:

Kunstbeurs Art Noord: 6 t/m 9 oktober (hele museum)

Museum Belvédère organiseert in samenwerking met 17 deelnemende galerieën en kunsthandels de vierde editie van Art Noord, de enige museale kunstbeurs van Nederland. Art Noord is hét podium waar moderne en eigentijdse kunst uit het noorden en andere delen van Nederland in museale context wordt getoond en ter verkoop wordt aangeboden. Aan deze editie nemen deel: Galerie Getekend (Heerenveen), Kunstlokaal08 (Jubbega), Galerie de Roos van Tudor (Leeuwarden), Kunsthandel de Vries (Leeuwarden), Galerie De Vis (Harlingen), Galerie Lyts (Woudsend), ALTA BOSCA (Gorredijk), Galerie Hoogenbosch (Gorredijk), Galerie With Tsjalling (Groningen), Kunsthandel Richard ter Borg (Groningen), Kunsthandel Peter ter Braak (Groningen), Prentwerk (Groningen), Philip Elchers (Groningen), Kunstruimte Wagemans (Alkmaar), Rueb Modern en Contemporary Art (Amsterdam), Galerie Frank Welkenhuysen (Eindhoven), Contempo Galerie (Rotterdam). Ook te zien tijdens Art Noord: een speciale presentatie van Afslag BLV, dependance van Museum Belvédère en platform voor jonge kunstenaars. Het programma bestaat verder uit live schildersessies, lezingen en rondleidingen.

Jochem Hamstra: 15 oktober 2022 t/m 29 januari 2023 (grote zaal)

De schilderkunst van Jochem Hamstra (1962, Heerenveen) beweegt zich tussen figuratie en abstractie, maar is altijd gestoeld op de visuele waarneming. Hij schildert het liefst op de achterkant van linnen, omdat het materiaal zo de meeste weerstand biedt. Die weerbarstigheid is ook te vinden in zijn soms stugge vormentaal, terwijl de schilderijen vaak een melancholieke sfeer ademen. Dankzij een sterke persoonlijke stijl en een geraffineerd gevoel voor kleur is zijn werk altijd verrassend en toch herkenbaar. Zo heeft hij een coherent en kwalitatief hoogstaand oeuvre opgebouwd, dat nog nooit in de volle breedte is getoond. Reden genoeg voor Museum Belvédère om zijn eerste museale solotentoonstelling te organiseren. Zijn werk is ruim vertegenwoordigd in de collectie en behoort sinds de oprichting van het museum tot de vaste waarden. Bij de tentoonstelling zal een publicatie verschijnen.