Weblog burgemeester: bestuurders die actievoeren voor de inwoners

DFM - Burgemeester Fred Veenstra gaat deze keer in op de nieuwe regels met betrekking tot de gemeentelijke financiën. Ook haalt hij de voorlopig laatste persconferentie van premier Mark Rutte, in verband met de coronacrisis, aan.

In mijn blog van vorige week beloofde ik om deze week iets over de gemeentefinanciën te schrijven. Dat doe ik ook. Maar eerst iets over de persconferentie die het kabinet woensdagavond hield. Het lijkt alsof er vanaf 1 juli nog maar één hoofdregel geldt, de anderhalve meter-regel en dat er verder weer heel veel mogelijk wordt. De eerste clubs die een evenement of een andere activiteit willen organiseren hebben zich gelijk al gemeld.

Maar ik denk dat het goed is de verwachtingen iets te temperen. De teksten van onze premier moeten nog in juridisch houdbare vorm worden vertaald. Pas dan kunnen we lezen hoe het precies zit, wat mag wel en wat mag niet. En vervolgens kunnen de veiligheidsregio en de gemeenten de aanvragen die er komen weer gaan toetsen. Normaal moet een vergunning voor een groot evenement minimaal acht weken van tevoren worden aangevraagd. Of dat nu, terwijl de vakanties beginnen, veel sneller zou kunnen moeten we bekijken. En het is aan de organisatoren om zich af te vragen of het gaat lukken om de bezoekers op anderhalve meter van elkaar te houden.

Mijn inschatting is dat dit meestal niet zal kunnen en dat daarom dit jaar toch de meeste evenementen niet door kunnen gaan. Dat geldt in ieder geval voor de Jouster Merke, de oudste jaarmarkt ter wereld die door onze gemeente zelf wordt georganiseerd. Omdat het onmogelijk is om de tienduizenden mensen die ieder jaar komen veilig te ontvangen, hebben we het besluit moeten nemen de editie van dit jaar af te gelasten. Hoe jammer dit ook is, gezien de omstandigheden is het nu gewoonweg niet verstandig.

Dan het geld. Net als iedere organisatie heeft ook een gemeente inkomsten en uitgaven. Voor de inkomsten zijn we grotendeels afhankelijk van het Rijk. Via het Gemeentefonds krijgt iedere gemeente zijn deel. Iets meer dan twee derde van onze inkomsten, bijna 80 miljoen euro, komt van het Rijk. Eens in de zoveel jaar wordt bekeken of de verdeelsystematiek nog wel aansluit bij de werkelijkheid. En we staan nu weer aan de vooravond van een herverdeling. Daar worden veel gemeenten niet blij van.

De herverdeling valt uiteen in twee stukken. Voor het deel dat over het sociaal domein gaat (de jeugdzorg, de uitkeringen, de Wmo-voorzieningen) is een voorlopige verdeling bekend gemaakt die voor alle gemeenten met minder dan 100.000 inwoners nadelig uitpakt, voor de kleinen nog meer dan voor de wat grotere. Voor het andere deel - de middelen voor wegen, onderwijs, cultuur, veiligheid en veel meer - is de verwachting uitgesproken dat gemeenten met veel kernen er op achteruit gaan.

We moeten het definitieve voorstel afwachten, maar de verwachting is niet dat we er op vooruit gaan. Integendeel. En we hadden al te maken met nieuwe taken als de jeugdzorg en het abonnementstarief voor de Wmo, de huishoudelijke hulp. Als gemeente geven we daar nu ongeveer twee miljoen euro per jaar aan uit die niet in de rijksvergoeding zit.
Om het nog meer in te kleuren is er ook nog de opschalingskorting. Minister Plasterk vond een aantal jaren geleden dat gemeenten veel groter moesten worden. En om dat te stimuleren kregen kleinere gemeenten een financiële korting. Ook die loopt voor ons op tot bijna een miljoen euro.

Alle gemeenten zitten met hetzelfde probleem. Het geld herverdelen lost dus niets op. Er moet juist geld bij van het Rijk, omdat anders de situatie van de gemeenten alleen maar slechter wordt. De koek moet groter, dat is de leus waarmee we op pad gaan. Volgende week praat de Tweede Kamer erover. Gemeenten sturen brieven naar kabinet en Kamer, lobbyen bij kamerleden en er zullen zoveel mogelijk bestuurders aanwezig zijn als binnen de anderhalve meter regels kan.

Bestuurders zijn normaal gesproken niet zo van het actievoeren. Maar nu kan het niet anders. We moeten het doen. Voor onze inwoners!

Weblog burgemeester Fred Veenstra