Weblog burgemeester Veenstra van De Fryske Marren: gemeente en regeerakkoord

DFM - Wekelijks schrijft burgemeester Fred Veenstra van De Fryske Marren een weblog over de afgelopen week. Onderstaand de weblog:

Eindelijk is het dan zo ver. Er ligt een regeerakkoord waarin de vier partijen die een coalitie gaan vormen hun plannen hebben beschreven. De Tweede Kamer debatteert erover en er wordt een formateur aangewezen. Die gaat een ministersploeg samenstellen. We mogen er nu wel op rekenen dat er in de eerste weken van januari een nieuw kabinet is dat snel aan de slag gaat met de uitvoering van het akkoord.

Na de presentatie op woensdagmiddag kwam een kakafonie aan reacties op gang. Niet alleen alle partijen in de Tweede Kamer, maar ook allerlei belangenbehartigers wisten niet hoe snel ze op de plannen moesten reageren. Ik vernam dat er zelfs colleges van b en w in extra vergaderingen bijeen kwamen om hun commentaar te formuleren. Wie weet zou er immers tijdens het Kamerdebat nog aan de tekst kunnen worden gesleuteld. Ik denk dat de kans daarop niet zo groot is. Er ligt een akkoord dat na heel lang onderhandelen is bereikt. De onderhandelaars zullen er weinig voor voelen om daar de volgende dag alweer in te gaan wijzigen. Wie dus iets wil bereiken wat er nu nog niet in staat is dus de komende tijd aangewezen op ouderwets lobbywerk richting Den Haag.

En wanneer ik als gemeentebestuurder naar de teksten kijk valt er wel degelijk iets te lobbyen. Want het is voor de gemeenten geen goud wat er blinkt. De nieuwe coalitie wil fors investeren in de woningbouw. Dat is mooi. Want als er één belangrijk thema is dat ook in onze provincie heel erg speelt is het wel de krapte op de woningmarkt. Er moet worden gebouwd. Maar men heeft een wel heel bijzondere manier gevonden om dat te betalen. Voor de woningbouwimpuls en een volkshuisvestingsfonds wordt 1,6 miljard euro uit het gemeentefonds gehaald. Dat is het fonds waaruit alle gemeenten worden bekostigd. En dit forse bedrag wordt beschikbaar gesteld aan een aantal gemeenten zodat daar extra gebouwd kan worden. Hierdoor wordt de balans tussen stad en platteland verslechterd. De greep uit het gemeentefonds betekent dat heel veel gemeenten minder geld krijgen om te investeren en de leefbaarheid op peil te houden.

In het voorjaar van dit jaar heeft een commissie van wijzen geadviseerd om de bedragen die gemeenten voor de jeugdzorg krijgen fors te verhogen. Alle gemeenten hebben immers grote tekorten op de jeugdzorg. Het huidige kabinet nam het advies over voor 2021. Nu blijkt dat het volgende kabinet deze extra bedragen weer met honderden miljoenen euro’s naar beneden schroeft. Dat betekent voor gemeenten dat ze op andere uitgaven moeten bezuinigen om de jeugdzorg te kunnen verlenen aan de jongeren die het echt nodig hebben.

En zo zit er nog wel een aantal punten in het regeerakkoord waar ik niet blij van wordt. Gemeenten en Rijk zouden gezamenlijk moeten staan voor de belangen van alle inwoners. De gemeente is de “eerste” overheid, de overheid waar de inwoners het meest mee te maken hebben. Het lijkt er soms op dat het Rijk de gemeenten als een uitvoeringsloket voor landelijk beleid beschouwt. Dat doet geen recht aan de positie van gemeenten. Dat doet geen recht aan de lokale politiek die met oog voor de belangen van de inwoners tot goede besluiten wil komen.

Gemeenten moeten hun taken in zelfstandigheid en met voldoende financiële middelen kunnen uitvoeren. We zullen weer naar Den Haag moeten om onze belangen te bepleiten. Gelukkig kan dat straks via de Lelylijn…

Weblog burgemeester Fred Veenstra.