Zelf bouwen aan een lokale duurzame voedselketen

In bedrijf
Foto: Bregje Hamelynck
Foto: Bregje Hamelynck

RAERD - De voedselketen staat volop in de belangstelling: boerenprotesten, onderzoek naar gezondheidseffecten van bestrijdingsmiddelen, effecten van de landbouw op natuur en biodiversiteit. Maar wat kan je als burger nu zelf doen om een positieve bijdrage te leveren aan de oplossingen? 

“De idealen om duurzamer boodschappen te doen zijn er wellicht wel, maar in de praktijk schrikt het kostenplaatje vaak af. Hierdoor consumeren mensen dus vaak minderduurzaam dan ze eigenlijk willen”, aldus Bregje Hamelynck, één van de initiatiefnemers van De Voedselwerkplaats van Netwerk Duurzame Dorpen - een platform dat lokale initiatiefnemers ondersteunt bij het organiseren van lokaal, gezond en duurzaam voedsel. Om hier wat aan te doen is er een duidelijke oplossing: het zelf organiseren.

De Buurtmarkt
Eén van de opties voor zelf-organisatie is de Buurtmarkt. Dit is een collectief van burgers die het mogelijk maakt om rechtstreeks lokale producten te kopen bij duurzame boeren en andere producenten zoals bakkers of kaasmakers uit de regio, aangevuld met producten van de bio-groothandel. Eigenlijk een volledige vervanging van de supermarkt, maar dan duurzaam en zoveel mogelijk lokaal. Als lid doe je online je bestelling in een overzichtelijke webshop en help je één keer in de zes tot acht weken bij het klaarzetten.

Zo kost lokaal en duurzaam boodschappen doen minder tijd en minder geld. Je kan met een groepje van 15 tot 20 huishoudens een Buurtmarkt starten. “Het blijkt ook een leuke manier om weer in contact te komen met medebewoners uit je eigen dorp of wijk.” aldus Bregje Hamelynck die zelf in 2016 in Sibrandabuorren bij Sneek één van de eerste Buurtmarkten startte. 

De Dorps- of Wijktuin
Een tweede optie voor zelforganisatie is het starten van een dorps- of wijktuin voor de productie van groenten en fruit. Een perceel van 0,5 tot 2 hectare is al geschikt, bij voorkeur in de wijk of in de buurt van het dorp. Als collectief van burgers kan je op zoek naar een tuinder om aan de slag te gaan om het dorp of de wijk tussen mei en december van groenten en fruit te voorzien. Ter indicatie: één hectare levert werk voor één tuinder die met een beetje hulp ongeveer 250 volwassenen van groenten kan voorzien.

Er zijn verschillende opties voor pacht of gemeenschappelijk eigendom van de grond. Door een abonnementsvorm is de tuinder verzekerd van inkomen en delen de leden van de tuin in de oogstopbrengsten. Dat kan het ene jaar overvloed betekenen en soms ook een wat minder goede oogst.

Diverse voorbeelden van zowel voedselverenigingen als tuinderijen zijn te vinden op de kaart van CSA Netwerk Nederland www.csanetwerk.nl. De Voedselwerkplaats van Netwerk Duurzame Dorpen ondersteunt burgers bij het opstarten van een Buurtmarkt of tuinderij.

Op dinsdag 8 november start een online cursus voor initiatiefnemers van Buurtmarkten en op 5 november start een cursus voor initiatiefnemers van een dorps- of wijktuin, grotendeels online met een excursie en een afsluitende bijeenkomst in Friesland. Meer informatie op www.devoedselwerkplaats.nl

Foto: Bregje Hamelynck